Dagelijks wordt je huid beschadigd door uiteenlopende prikkels. Gelukkig kan de huid zich door een goede weerstand en een goed functionerend afweersysteem snel herstellen. Maar als het aantal opeenvolgende prikkels een grens overschrijdt, lukt dat niet altijd. Het gevolg: jeuk, rode huid, zwellingen en blaasjes. Maar is het nu een allergie of een irritatie? 

De symptomen van een allergie en een irritatie zijn nagenoeg gelijk, waardoor het moeilijk is om vast te stellen waar je last van hebt. De oorzaak verschilt echter wel. De plaats waar de uitslag zich bevindt op het lichaam geeft meestal ook een aanwijzing. Bij een allergische reactie moeten ongewenste stoffen makkelijk in de huid kunnen doordringen. Het is dus logisch dat de reactie plaatsvindt op plaatsen waar de huid dun is, zoals op oren, oogleden en de rug van je handen.

Wat is een allergie?
Een goed functionerend afweersysteem is bestand tegen schadelijke indringers zoals bacteriën en virussen. Hier zorgen de witte bloedcellen voor. Het afweersysteem herkent de ‘indringer’ en onthoudt deze. Vervolgens wordt een reactie voorbereid en produceert het lichaam specifieke witte bloedcellen ter bestrijding.

In het geval van allergie worden onschadelijke stoffen als vijand herkend en probeert het systeem deze eruit te werken. Deze stoffen worden allergenen genoemd. Het afweersysteem reageert alsof er sprake is van een heftige infectie. Er kunnen allerlei verschijnselen ontstaan, die zich bij een echte infectie ook voordoen. Denk hierbij aan jeuk, rode huid, zwellingen en blaasjes. Kortom: eczeem door allergie.

De tijd waarin je voor een bepaalde stof gevoelig kunt worden, verschilt per persoon. Aanleg en omgevingsfactoren spelen hierbij een belangrijke rol. Een allergie kan ineens ontstaan terwijl iemand al jaren in contact komt met de stof waarop het lichaam nu reageert. De afweercellen zijn te vaak in contact gekomen met de indringer, waardoor ze extreem gevoelig zijn geworden. Er zijn veel stoffen waar mensen allergisch voor kunnen worden. Alleen gespecialiseerde dermatologen/allergologen kunnen de oorzaak van een allergie vaststellen.

Wat is een irritatie?
Een voorbeeld: Je maakt het huis schoon en gebruikt daarbij een emmer met water. Veel contact hiermee verweekt de huid. Vervolgens zorgen de schoonmaakmiddelen er voor dat je huid ontvet. Je bent klaar met de schoonmaak en schilt een aardappel, die de prikkel veroorzaakt. De weerstand van je huid is nu sterk verminderd, en een ritje op de fiets in de gure buitenlucht zorgt ten slotte voor een schrale, droge huid.

Bij een irritatie voelt de huid trekkerig aan en jeukt een beetje. Wanneer je huid zich niet kan herstellen door de prikkels, wordt de hoornlaag van de huid dikker en gaat schilferen. De afweercellen in ons lichaam komen in actie om indringers onschadelijk te maken.

Welke stoffen zorgen voor irritatie?
Diverse stoffen kunnen de huid irriteren. De gevoeligheid voor een stof verschilt per persoon. Het gaat in ieder geval om een combinatie van factoren, zoals bijvoorbeeld:

 

• Aanleg; de een is nu eenmaal gevoeliger dan de ander;
• De mate waarin de huid wordt blootgesteld aan irriterende stoffen (bij huidverzorging);
• De omgeving waarin men werkt of verkeert (beroep, hobby en milieu).

En wanneer is er sprake van acuut eczeem?
Als er kort contact is met een buitengewoon agressieve stof kan een heftige reactie ontstaan. Men spreekt dan over een acuut eczeem. Dit uit zich in blaasjes en de huid ziet er nat en rood uit. Vervolgens kan de huidirritatie overgaan in een chronische fase. Daarbij wordt de huid dikker, minder elastisch en kunnen er kloofjes ontstaan. De huid blijft meestal jeuken. Een langdurige irritatie kan leiden tot een ernstige huidontsteking. Dit noemen we chronisch eczeem. Het is belangrijk om met een ernstig eczeem naar een huisarts te gaan. Zelf dokteren met huismiddeltjes kan averechts werken!

En dan heb je ook nog jeuk…

Een van de reactie bij een allergie of een irritatie is jeuk. Dit ontstaat door een prikkeling van huidzenuwtjes. Deze kunnen van binnenuit of buitenaf komen. Een voorbeeld hiervan is contact met brandnetels. Het is moeilijk om niet te krabben bij jeuk, maar wel beter. Wanneer je krabt, wordt de huid namelijk beschadigd met als gevolg dat stoffen die je normaal goed verdraagt, irriterend gaan werken en de beschadiging in stand kunnen houden of verergeren. Uiteraard neemt ook de kans op infectie toe. Het is beter om te wrijven of zachtjes te knijpen, zodat de huid intact blijft. Jeuk kan ook een signaal zijn dat de huid al beschadigd is. Het is daarom belangrijk om bewust met de huid om te gaan.